
Bawasiri kwa mjamzito ni hali ya kawaida ambayo inawakumba wanawake wengi wakati wa ujauzito. Hali hii inahusisha kuvimba kwa mishipa ya damu iliyoko sehemu ya chini ya puru (rektamu) au nje ya puru. Kwa wanawake wajawazito, bawasiri inaweza kuwa changamoto kubwa kutokana na maumivu na usumbufu inayoleta. Wakati wa ujauzito, mwili wa mwanamke unapitia mabadiliko mengi ambayo yanaweza kuongeza hatari ya kupata bawasiri. Ingawa si kila mjamzito atakutana na tatizo hili, ni muhimu kuelewa sababu zinazochangia ili kuchukua hatua zinazofaa za kinga na matibabu.
Sababu za bawasiri kwa mama mjamzito ni nyingi na zinahusiana moja kwa moja na mabadiliko ya kimaumbile, homoni, na hali ya kiafya inayoambatana na ujauzito. Mabadiliko haya yanaweza kusababisha kuongezeka kwa shinikizo katika mishipa ya damu ya puru, kupungua kwa mwendo wa utumbo, na ongezeko la uzito, miongoni mwa mambo mengine. Kuelewa sababu hizi kwa undani kunaweza kusaidia wajawazito kudhibiti na kupunguza hatari ya kupata bawasiri.
Sababu na Chanzo cha Bawasiri Kwa Mama Mjamzito
1. Kuongezeka kwa Shinikizo katika Mishipa ya Damu ya Puru
Moja ya sababu kuu za bawasiri kwa mama mjamzito ni ongezeko la shinikizo kwenye mishipa ya damu inayozunguka puru. Wakati wa ujauzito, uzito wa mtoto unaokua kwenye mfuko wa uzazi (uterasi) unaweza kuleta shinikizo kwenye mishipa ya damu ya eneo la chini ya mwili. Mishipa hii, hususan ile inayopatikana katika puru, inaweza kuongezeka ukubwa kutokana na shinikizo hili, na kusababisha bawasiri.
Mbali na shinikizo la uzito wa mtoto, mabadiliko ya mzunguko wa damu mwilini pia yanaweza kuongeza shinikizo hili. Wakati wa ujauzito, kiasi cha damu mwilini huongezeka ili kukidhi mahitaji ya fetasi inayokua. Ongezeko hili la damu linaweza kusababisha mishipa ya damu kuvimba na kusababisha bawasiri, hasa katika miezi ya mwisho ya ujauzito.
2. Mabadiliko ya Homoni
Mabadiliko ya homoni, hasa homoni ya progesterone, ni sababu nyingine ya bawasiri kwa mjamzito. Progesterone ni homoni inayozalishwa kwa wingi wakati wa ujauzito na ina jukumu muhimu la kupumzisha misuli laini ya mwili, ikiwa ni pamoja na ile ya utumbo. Hata hivyo, homoni hii pia husababisha mishipa ya damu kulegea na kupoteza nguvu zake za kawaida za kuhimili shinikizo, hali inayochangia kuongezeka kwa hatari ya bawasiri.
Progesterone pia inaweza kusababisha kuongezeka kwa kuvimbiwa (constipation) kwa kupunguza kasi ya mfumo wa usagaji chakula. Kuvimbiwa ni hali inayosababisha mtu kuwa na haja kubwa ngumu, ambayo husababisha mtu kusukuma kwa nguvu wakati wa kujisaidia. Hii inasababisha shinikizo zaidi kwenye mishipa ya damu ya puru na hivyo kuleta bawasiri.
3. Kuvimbiwa
Kama ilivyoelezwa hapo juu, kuvimbiwa ni tatizo la kawaida kwa wajawazito na ni moja ya sababu za bawasiri kwa mjamzito. Kuvimbiwa kunasababishwa na mchanganyiko wa mabadiliko ya homoni, lishe isiyofaa, na ukosefu wa maji ya kutosha mwilini. Progesterone inapolegeza misuli ya utumbo, inaweza pia kupunguza kasi ya kupitisha chakula kwenye njia ya chakula, hali inayosababisha kuongezeka kwa maji yanayovutwa kutoka kwenye kinyesi na hivyo kufanya kinyesi kuwa kigumu zaidi.
Wanawake wajawazito ambao hawapati nyuzinyuzi (fiber) za kutosha kwenye chakula chao pia wanakabiliwa na hatari kubwa ya kuvimbiwa. Kuvimbiwa kwa muda mrefu kunaweza kuathiri sana puru na kuleta bawasiri, hasa pale mjamzito anapojikuta anasukuma kwa nguvu wakati wa haja kubwa.
4. Kupungua kwa Shughuli za Kimwili
Shughuli za kimwili zinaweza kupungua wakati wa ujauzito kutokana na uchovu, maumivu ya mgongo, na kuongezeka kwa uzito. Kutokuwa na shughuli za kutosha za kimwili kunaweza kuchangia kuongezeka kwa uwezekano wa kuvimbiwa, ambayo ni sababu kubwa ya bawasiri kwa mjamzito. Shughuli za kimwili husaidia kuhamasisha harakati za utumbo na kusaidia katika kudhibiti uzito, ambayo yote yanaweza kusaidia kupunguza hatari ya bawasiri.
Wanawake wajawazito wanaohimizwa kufanya mazoezi ya kawaida, kama vile kutembea au mazoezi mepesi ya yoga, mara nyingi wanapata nafuu kutokana na tatizo hili. Hii ni kwa sababu mazoezi huongeza mzunguko wa damu mwilini, ikiwemo kwenye sehemu ya puru, na hivyo kupunguza uwezekano wa kuvimba kwa mishipa ya damu.
5. Uzito wa Ziada na Ujauzito wa Watoto Wengi (Multiple Pregnancies)
Uzito wa ziada unaochukuliwa wakati wa ujauzito pia ni sababu muhimu ya bawasiri kwa mjamzito. Uzito mkubwa unaweza kuongeza shinikizo kwenye mishipa ya damu ya puru, ambayo inaweza kusababisha kuvimba na kuunda bawasiri. Zaidi ya hayo, wanawake wanaobeba watoto wengi (kama mapacha au zaidi) wako kwenye hatari kubwa zaidi ya bawasiri kwa sababu ya shinikizo kubwa zaidi kwenye uterasi na maeneo yanayozunguka.
6. Historia ya Awali ya Bawasiri
Wanawake ambao walikuwa na bawasiri kabla ya ujauzito wako kwenye hatari kubwa zaidi ya kupata tena hali hii wakati wa ujauzito. Mabadiliko yanayotokea katika mwili wakati wa ujauzito yanaweza kusababisha kurudi tena kwa bawasiri au kuzidisha hali ya awali. Hii ni kwa sababu mishipa ya damu ambayo iliwahi kuathirika kwa bawasiri inaweza kuwa dhaifu na inashindwa kuhimili shinikizo jipya linaloletwa na ujauzito.
7. Matumizi ya Choo kwa Muda Mrefu
Baadhi ya wanawake wajawazito hujipata wakitumia muda mrefu chooni wakijaribu kujisaidia hasa kwa sababu ya kuvimbiwa. Kukaa kwa muda mrefu kwenye choo, huku ukiwa na shinikizo la kusukuma kinyesi, kunaweza kuongeza hatari ya bawasiri. Hii ni kwa sababu hali hii inaweza kusababisha kuongezeka kwa shinikizo kwenye mishipa ya damu ya puru, hali ambayo inaweza kupelekea kuvimba kwa mishipa hiyo.
Hitimisho
Bawasiri kwa mjamzito ni hali inayotokana na mchanganyiko wa sababu mbalimbali, ikiwa ni pamoja na kuongezeka kwa shinikizo kwenye mishipa ya damu ya puru, mabadiliko ya homoni, kuvimbiwa, na kupungua kwa shughuli za kimwili. Kuelewa sababu hizi kunaweza kumsaidia mjamzito kuchukua hatua za kinga, kama vile kula lishe yenye nyuzinyuzi nyingi, kufanya mazoezi, na kuepuka kukaa kwa muda mrefu kwenye choo. Aidha, wanawake wajawazito wanashauriwa kushauriana na wataalamu wa afya mara tu wanapohisi dalili za bawasiri ili kupata matibabu sahihi na kuepuka matatizo zaidi.